Poznań, Enigma i genialni matematycy. Premiera trzeciej koszulki

Poznań, trzecia dekada XX wieku. To był okres ogromnego demograficznego, przemysłowego i kulturalnego rozwoju miasta, które zostało włączone w granice odrodzonej Polski po zwycięskim Powstaniu Wielkopolskim i konferencji w Wersalu. Na początku lat 20. w podpoznańskim Dębcu powstał klub o nazwie Lutnia - protoplasta dzisiejszego Lecha. Zresztą dodajmy, że w 1925 roku Dębiec już znalazł się w granicach administracyjnych Poznania.

Genialne trio matematyków i kryptologów

Funkcjonował już także Uniwersytet Poznański, a w jego ramach wydział matematyczno-przyrodniczy. I tu dochodzimy do spotkania trójki bohaterów, czyli Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego oraz Jerzego Różyckiego. W trakcie studiów, dokładnie w 1929 roku, zostali zaproszeni przez swojego wykładowcę i mistrza, profesora Zdzisława Krygowskiego do wzięcia udziału w tajnym kursie kryptologicznym. Przeprowadzenie zleciło wojsko, które wierzyło, że możliwe jest złamanie szyfrów niemieckiej maszyny Enigma, która bardzo szybko znalazła główne zastosowanie - przekazywanie depesz przez siły zbrojne. Powszechna opinia była taka, że znalezienie klucza może okazać się niemożliwe. Polacy podeszli jednak do sprawy nieco inaczej, bo uznali, że rozwiązania należy szukać na drodze matematycznej, a nie lingwistycznej. A ponieważ ważna była do tego znajomość niemieckiego i niemieckiej mentalności, to kurs zdecydowano się przeprowadzić w Poznaniu.

Wzięło w nim udział 26 osób, z których osiem po ukończeniu zostało zatrudnionych w poznańskiej delegaturze Biura Szyfrów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Potem trójka naszych bohaterów - Rejewski, Zygalski oraz Różycki - przeniosła się do stolicy. To byli najlepsi z najlepszych, jeden z nich - Henryk Zygalski - był rodowitym poznaniakiem, dzieciństwo i młodość spędził w kamienicy przy ul. Mielżyńskiego. Opracował on system perforowanych płacht, znacznie ułatwiających deszyfrowanie Enigmy. W Warszawie w 1932 roku między świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem - historycy przyjmują, że nastąpiło to 31 grudnia 1932 - Rejewski złamał szyfr maszyny. Historycy nie mają wątpliwości - to w ogromnym stopniu przyczyniło się do odmienienia losów II wojny światowej, a działania wojenne zostały skrócone o 2-3 lata.

Centrum Szyfrów Enigma

Sęk w tym, że polskie genialne trio nigdy nie zostało docenione na forum międzynarodowym. Sukces rozszyfrowania Enigmy przypisano brytyjskim kryptologom i taki obraz utrwalił się w świecie. Dopiero przełom XX i XXI wieku przyniósł zwrot w tej sprawie i zaczęto doceniać wkład Polaków. Poznań, gdzie ta historia się zaczęła, nie zapomina jednak o naszych bohaterach narodowych. Pierwszym znakiem pamięci w przestrzeni miasta był odsłonięty w 2007 roku pomnik w kształcie graniastosłupa foremnego, którego ściany wypełniają ciągi cyfr. Wśród nich umieszczone zostały nazwiska polskich kryptologów. W 2021 roku w budynku dawnego Collegium Historicum u zbiegu ulic Święty Marcin i Kościuszki uroczyście otwarte zostało Centrum Szyfrów Enigma. Prezentuje ono historię złamania szyfrów Enigmy przez polskich kryptologów, którzy swoją pracę rozpoczęli w Poznaniu. Opowiada także o historii utajniania informacji na przestrzeni dziejów oraz o rozwoju świata komputerów i informatyki. Zachęcamy do odwiedzania od wtorku do niedzieli.

Historia działalności klubu Lech oraz dzieje złamania szyfru Enigmy niosą ze sobą jedno ponadczasowe przesłanie. Współpraca i współdziałanie - nieważne czy na boisku, czy na froncie II wojny światowej – są najlepszą drogą do wygranej i sukcesu.

Koszulka z historią w tle

Dziś, Drodzy Kibice, oddajemy w wasze ręce koszulkę upamiętniającą te wiekopomne wydarzenia. To nasz trzeci zestaw kolorystyczny w tym sezonie - tym razem postawiliśmy na granatowy ze złotymi elementami. Autorem projektu jest Bartosz Parys. Oprócz typowo lechowych elementów, czyli herbu klubowego i hasła Nigdy Się Nie Poddawaj na karku, mamy również nawiązania do tego, co działo się na początku lat 30. Na rękawku znajduje się data 31 grudnia 1932, kiedy Rejewski rozszyfrował maszynę Enigma. Poniżej na rękawkach znajduje się fragment płach Zygalskiego, czyli poznaniaka biorącego udział w projekcie. Płachty, czyli arkusz papieru perforowanego z drobnymi kwadratami, to jedno z narzędzi stosowanych do złamania szyfru Enigmy. A na przodzie koszulki znajdują się napisy KKS Lech i Kolejorz zaszyfrowane z użyciem szyfru Cezara. Zresztą każdy z naszych fanów, który zdecyduje się na zakup, będzie miał też szansę na zrobienie treningu umysłowego. Bo do każdej koszulki dołączona zostanie ulotka z zadaniem, rozwiązanie go oznaczać będzie dodatkową niespodziankę dla naszych fanów.